Dr. Bram Brouwer

Onafhankelijk waarheidszoeker en om- en tegendenker

     De door wielrenner Scarponi beroemd geworden papegaai Franky is bij een ongeval gewond geraakt. |      Na een periode van ziekte heb ik de draad op mijn website weer opgepakt. |      Door mijn ziekte is heeft ook de verhuizing van de Doping Academy stil gelegen. |      Om de waarheid te vinden, moeten we blijven twijfelen. |

[376]

DA-Home | Terug

Vattenvall, mijn elektriciteitsleverancier, introduceerde een app waarmee ik mijn gas- en elektriciteitsverbruik kan monitoren. De sectie Duurzaam in die app bevat een check die adviseert over zonnepanelen. Omdat ik er serieus over nadenk om zonnepanelen op mijn dak te plaatsen, heb ik die check gedaan. Hier mijn oordeel over het advies, waarbij ik gebruik maak van mijn jarenlange ervaring als meet- & regeltechnicus en als medeoprichter van de energiecoöperatie Duorsum Mantgum. Maar eerst bespreek ik de basiskennis die nodig is om adviezen en offertes voor zonnepanelen te evalueren. Ik hoop u hiermee een handvat aan te reiken om uw eigen offertes voor zonnepanelen te beoordelen. Ter informatie ik heb geen andere belangen in zonnepanelen dan dat ik zelf plannen heb ze op mijn dak te leggen.

Achtergrondkennis

Opbrengst zonnepanelen

zonnepanelen 320x213Zonnepanelen zetten (zon)licht om in elektrische energie. De maximale hoeveelheid elektrische energie die een paneel onder ideale omstandigheden kan opwekken wordt aangeduid met de eenheid Wattpiek (Wp). Dat ideaal wordt echter zelden of nooit gehaald. Om de jaaropbrengst van een paneel in kilowatturen (kWh) te schatten vermenigvuldigen we de Wp’s met een efficientiefactor. Die factor is afhankelijk van waar het paneel wordt geplaatst en van de instralingshoek van de zon. Zo is die factor kleiner in Noorwegen dan in Italië en als het paneel minder goed op de zon gericht is. De kWh is de eenheid die u op uw elektriciteitsrekening terugvindt en waarvoor u betaalt.

Voor Nederland is de efficientiefactor voor panelen op een geschikt dak zonder schaduw ongeveer 0,87.[1] Jaarlijks levert een 300 Wp-paneel dan ongeveer 270 kWh (300 x 0,87). Mijn jaarverbruik is ongeveer 2.300 kWh. Daarvoor heb ik dan 8 panelen nodig (2.300 / 270 = 8,5, afgerond 8), waarmee ik jaarlijks naar schatting 8 x 270 = 2.160 kWh bespaar. Bij een elektriciteitsprijs van € 0,20 per kWh scheelt dat € 432. In dit voorbeeld betaalt een installatie van bijvoorbeeld € 3.500 zich dan in zo’n 8 jaar terug (3.500 / 432 = 8,1).

Ik spreek steeds over schatten omdat de werkelijke opbrengst van zonnepanelen afhankelijk is van het aantal zonuren en de stralingsintensiteit in het betreffende jaar, terwijl de besparing in geld wordt beïnvloed door veranderende elektriciteitstarieven.

Afnemende efficiëntie

Hiervoor ging ik uit van nieuwe panelen, maar in de loop der tijd neemt de efficiëntie van de panelen af met gemiddeld 0,6 procent per jaar.[2] Na tien jaar leveren de panelen bij dezelfde zoninstraling ongeveer 6 procent minder kilowatturen dan toen ze nieuw waren. Die afname is gelijkmatig, zodat de panelen over de eerste tien jaar gemiddeld 3 procent minder elektriciteit leveren dan bij plaatsing. Bij een gelijkblijvende elektriciteitsprijs is mijn gemiddelde financiële besparing over de eerste tien jaar dan € 13 lager dan ik berekende voor het eerste jaar. Mijn terugverdientijd is daardoor iets langer dan ik hiervoor berekende.

Met een verwachte economische levensduur van 25 jaar leveren u zonnepanelen dan nog ongeveer 85 procent van de kilowatturen dan toen ze nieuw waren. Hoewel uw panelen dan nog uitstekend werken, is de verwachting dat zonnepanelen in die tijd zoveel beter zijn dat het verstandig is ze te vervangen. Overigens is de veroudering van zonnepanelen volgens een recent Duits onderzoek[3] veel kleiner dan tot nu toe werd aangenomen. Volgens die studieresultaten zou de efficiëntie van de panelen in de eerste dagen na ingebruikname met 1 à 2 procent afnemen en daarna nog zo’n 0,1 procent per jaar.

Na 25 jaar is de opbrengst van uw panelen dan nog ongeveer 96 procent van de energieproductie bij plaatsing. Het is dus maar de vraag of het over 25 jaar economisch gezien verstandig is om uw panelen te vervangen. Immers nadat uw panelen zijn afgeschreven, is iedere kWh die ze leveren winst, terwijl u met nieuwe panelen eerst weer moet gaan afschrijven. Maar hoe ons elektriciteitsverbruik er over 25 jaar uitziet is vooralsnog onvoorspelbaar. Overigens is het wel noodzakelijk de panelen regelmatig te reinigen om het maximale rendement te waarborgen.

Blauwe of zwarte panelen

Zonnepanelen zijn meestal blauw of zwart. Dat kleurverschil komt doordat er verschillende soorten zonnecellen worden gebruikt (polykristallijne c.q. monokristallijne). Zwarte panelen kunnen we verder onderverdelen in gewone zwarte en all-black panelen. Eerstgenoemde panelen hebben een structuur met vierkantjes en vaak een aluminium rand. All-black panelen zijn, zoals de naam al zegt, volledig zwart. Alle drie typen hebben hun voor- en nadelen, maar er is geen algemene reden om een van de typen te prefereren.[4]

All-black panelen hebben meestal de hoogste opbrengst in Wp’s, maar ze zijn ook verreweg het duurst. Gewone zwarte panelen zijn goedkoper maar leveren meestal ook minder kilowatturen per jaar. Blauwe panelen zijn over het algemeen het goedkoopst maar ze hebben ook de laagste opbrengst. De prijsverschillen tussen de typen panelen kunnen aanzienlijk zijn. Zo kan een all-black paneel meer dan twee keer zo duur zijn als een blauw paneel.

Om panelen onderling te vergelijken kunt u de kosten per Wp berekenen (paneelprijs gedeeld door het aantal Wp’s). Een blauw paneel van € 106,82 met 285 Wp kost dan € 0,37 per Wp en een all black paneel van 340 Wp voor € 263,62 kost dan per Wp € 0,78.[9] Het laatste paneel is dan relatief ruim twee keer zo duur als het eerste, maar misschien heeft dan ook een paneel minder nodig. Daarom is het misschien handiger complete offertes op dezelfde wijze te vergelijken. Stel dat ik voor de panelen op mijn platte dak twee offertes krijg. De eerste van € 3.100 voor 2.400 Wp (8 x 300 Wp), terwijl de tweede offerte 2.720 Wp (7 x 340 Wp) geeft voor € 3.600. De prijzen per Wp zijn dan respectievelijk € 1,29 en € 1,32. Hiermee is de eerste offerte relatief voordeliger, ondanks dat daar een paneel meer nodig is. Maar let op. Deze kengetallen zijn nuttig voor een snelle financiële vergelijking van offertes. Ze zeggen echter niets over de service en betrouwbaarheid van uw leverancier.

Het belangrijkste voordeel van zwarte vergeleken met blauwe panelen is dat de meeste mensen ze mooier vinden als ze in het zicht liggen. In mijn geval staan de panelen op een plat dak uit het zicht, zodat dat geen rol speelt. Als u weinig dakruimte heeft, kan het verstandig zijn om te kiezen voor panelen met een hoge Wp-waarde, zodat u die beperkte ruimte maximaal kunt benutten. Maar ook dat speelt in mijn geval geen rol, er is ruimte zat. Kortom, voor mij zijn de goedkoopste blauwe panelen de beste keuze, ook als ik door een lagere opbrengst per paneel één paneel extra nodig heb.

Salderingsregeling

Het probleem met zonnepanelen is dat ze vaak de hoogste opbrengt hebben als wij slechts weinig verbruiken en nauwelijks of geen kilowatturen leveren als particulieren ’s avonds de meeste elektriciteit verbruiken. Hierdoor levert u het grootste deel van uw opgewekte kilowatturen terug aan het elektriciteitsnet en daarvoor krijgt u in principe zo’n 6 cent per kWh. Voor de ‘s avonds gebruikte kilowatturen betaalt u echter € 0,20. Die verhouding is zo scheef dat u uw panelen nooit terugverdient. Helaas is het opslaan van elektriciteit voor particulieren nu onrendabel. Ik kom daar op terug.

Om zonnepanelen bij particulieren en kleinverbruikers te stimuleren introduceerde de Nederlandse overheid jaren geleden de zogenoemde salderingsregeling. Volgens die regeling mag u de kilowatturen die u moet betalen compenseren met de kilowatturen die u terug leverde. Levert u meer kilowatturen terug dan u verbruikt, dan krijgt u voor dat restant, afhankelijk van uw energieleverancier, 0 tot 6 eurocent per kWh. Bij het berekenen van het aantal zonnepanelen moet u dus zorgen dat uw panelen nooit meer elektriciteit opwekken dan u verbruikt. Vandaar dat ik bij het berekenen van het aantal panelen op mijn dak naar beneden afrondde.

Afbouw salderingsregeling

De salderingsregeling lijkt echter aan zijn succes ten onder te gaan. Vanaf 1 januari 2023 mag u ieder jaar 9 procent minder teruggeleverde kilowatturen met uw verbruik compenseren. Vanaf 1 januari 2031 mag u helemaal geen kilowatturen meer compenseren. Voor de door u teruggeleverde kilowatturen ontvangt u dan een redelijke vergoeding. Althans dat schrijft de minister in een brief aan de tweede kamer. Hoe die vergoeding er precies gaat uitzien en wat de minister onder redelijk verstaat is nog onduidelijk. De website van de zonnefabriek schat die op 6 à 7 eurocent.[5] Dat lijkt mij vrij weinig.

Opslaan elektriciteit

Als na 1 januari 2023 de salderingsregeling wordt afgebouwd, wordt het steeds interessanter om de elektriciteit die u overdag opwekt op te slaan, om die ’s avonds gratis te gebruiken. Dat kan met een speciaal daarvoor geschikte accu. Op zo’n volle accu kan een gemiddelde huishouding ongeveer twee dagen zelfvoorzienend zijn. Momenteel zijn dergelijke installaties voor kleinverbruikers om twee redenen oninteresant. Ten eerste gebruikt u met de salderingsregeling het elektriciteitsnet als gratis opslag, zodat een accu overbodig is. Ten tweede zijn dergelijke accu-systemen nog erg duur. Maar de salderingsregeling bouwt af, terwijl accusystemen voor huishoudelijke installaties snel goedkoper worden. Dus in 2031 en mogelijk al eerder kan het wel eens heel interessant zijn om uw zonnepanelen uit te breiden met een accusysteem.

BTW

Offertes voor Zonnepanelen zijn meestal exclusief BTW. Dat wil zeggen dat de feitelijke prijs voor particulieren 21 procent hoger is dan de offerteprijs. Dat moet u in eerste instantie ook betalen. Maar als particulier mag u die BTW terugvorderen via een BTW aangifte. U moet zich daarvoor als tijdelijk ondernemer aanmelden bij de belastingdienst. Maar meestal helpt de leverancier van de panelen u hierbij. Op de website van milieu centraal vindt u hier meer informatie over.[6] Als u echter van plan bent binnen enkele jaren werkelijk ondernemer te worden is het verstandig u hierover te laten informeren bij de belastingdienst of een accountant. Ook hier geeft de website van Milieu Centraal meer informatie over.[7]

De zonnepanelen check

3 offertes

Vattenvall 709x709Met de hiervoor besproken kennis in de achterzak beoordeel ik de zonnepanelencheck van Vattenvall. Als eerste vroeg de check naar mijn postcode en huisnummer om mijn dak op geschiktheid voor zonnepanelen te controleren. Zoals ik al wist is het daar uitstekend geschikt voor. Dat wil zeggen dat de panelen optimaal op de zon gericht kunnen worden, zonder dat ze in de schaduw komen te liggen. Wilt u de geschiktheid van uw dak weten, kijk dan op zonnekaart.nl.[8]

Vervolgens vroeg de check naar mijn elektriciteitsverbruik. Daarvoor kon ik het aantal bewoners van mijn huis (1) of mijn werkelijke jaarverbruik (2.300 kWh) opgeven. Aan de hand van het aantal bewoners schatte de check een jaarverbruik van 2.200 kWh. Ik heb beide mogelijkheden geprobeerd en die gaven vrijwel hetzelfde resultaat, zodat ik verder uitga van mijn werkelijke verbruik. Op basis hiervan kreeg ik een advies voor 10 panelen en daarvoor presenteerde de check 3 offertes met verschillende paneeltypen, inclusief de verwachte terugverdientijd (Tvt). Ik heb gegevens van de offertes in onderstaande tabel uitgewerkt.

Tabel 1: Aanbiedingen (10 panelen)
Systeem Paneel type Garantie Prijs1 Besparing Tvt2
product vermogen kWh euro
High power Zwart Trina 320 Wp 10 jr. 25 jr. € 4.001 3514 € 653 7 jr.
Excellent power Zwart Jinko 310 Wp 10 jr. 25 jr. € 4.147 3404 € 645 8 jr.
Premium power All-zwart Solar 340 Wp 25 jr. 25 jr. € 5.117 3733 € 669 9 jr.
1. Exclusief meerprijzen voor b.v. bevestigingsmateriaal op platte daken.
2. De door mij berekende |bij het advies gegeven terugverdientijd.

Laten we deze offertes eens nader bekijken.

Aantal panelen en opbrengst

Als eerste valt op dat alle drie offertes 10 panelen aanbieden, terwijl ik al berekende dat ik op basis van mijn verbruik hooguit 8 panelen van 300 Wp nodig heb. Bij meer Wp’s per paneel (zoals in de offertes) zou ik eerder minder dan meer panelen nodig hebben. De aangeboden installaties zijn dus overgewaardeerd voor mijn situatie. De genoemde besparingen bevestigen dat. Ik zou jaarlijks, afhankelijk van de offerte, 3.500 tot 3.700 kWh besparen. Dat is echter onmogelijk, omdat ik maar 2.300 kWh/jaar verbruik. Daarmee zijn tevens de genoemde besparingen in geld overgewaardeerd en dat gaat onvermijdelijk gepaard met een langere terugverdientijd. Bij het bespreken van de salderingsregeling zagen we al dat overgewaardeerde zonnepanelen installaties voor particulieren onrendabel zijn. Niet doen dus.

Ook bevatten de aanbiedingen geen mogelijkheid te kiezen voor de goedkopere blauwe panelen, terwijl die, in mijn geval, de beste optie zijn. Dus waarschijnlijk is zelfs de goedkoopste aanbieding in het Vattenvall advies voor mij nog steeds te duur, zelfs als ik het aantal panelen terugbreng tot 8. Dat gaat opnieuw ten koste van de terugverdien tijd. Ik zou mezelf dus geen van deze drie aanbiedingen adviseren.

Afbouw salderingsregeling genegeerd.

De in de offertes berekende terugverdientijden gaan uit van het voortbestaan van de salderingsregeling gedurende de gehele terugverdien tijd. Maar we zagen al dat die regeling vanaf 2023 wordt afgebouwd en dan zijn de panelen in deze regeling nog lang niet afgeschreven. Dat verlengt op nieuw de terugverdientijd aanzienlijk.

BTW teruggave

Verder zeggende aanbiedingen wel dat ze exclusief BTW zijn, maar pas na heel lang zoeken vond ik heel ergens anders in de app dat je die BTW als particulier kunt terugvragen. Als ik dat niet geweten had, had ik nooit zolang doorgezocht.

Efficientiefactor

Maar er zit nog een probleem in de aanbiedingen. Eerder heb ik uitgelegd dat we de jaarlijkse opbrengst van een zonnepaneel kunnen schatten door de Wp’s van dat paneel te vermenigvuldigen met een efficientiefactor die voor Nederland voor daken zoals die van mij ongeveer 0,87 is. Als ik daarmee de jaaropbrengst van de drie aanbiedingen bereken (Wp x 0,87 x 10) kom ik uit op respectievelijk 2784, 2697, 2958 kWh per jaar. Dat is maar liefst 21 procent lager dan de in de offertes opgegeven jaaropbrengsten. Kortom zelfs als u jaarverbruik voldoende is voor 10 panelen zijn de Vattenvall aanbiedingen nog steeds een kat in de zak. Ze zullen zeker niet leveren wat beloofd wordt.

Conclusie

Ik zou niet ingaan op deze aanbiedingen, omdat u te veel betaald voor een overgedimensioneerde installatie die u mogelijk nooit terugverdiend. Het Vattenvall advies is daarom dubieus.

Gebruikte bronnen

1. Zonnepanelen van Wp naar kWh (URL).
2. Rendement zonnepanelen (URL).
3. Wirth, H. (2020). Aktuelle Fakten zur Photovoltaik in Deutsland. (URL)
4. Blauwe of zwarte zonnepanelen (URL).
5. Afbouwsalderingsregeling, iets trager (URL).
6. BTW op zonnepanelen terugvragen. (URL).
7. BTW op zonnepanelen terugvragen (URL)
8. Zonnekaart (URL).
9. Voorbeeld prijzen van Stralendgroen (URL).

***

Copyright © 2006-2022 - Dr. Bram Brouwer - All Rights Reserved